انواع کامپوزیت دندان

انواع کامپوزیت دندان (composite) در تمامی کلینیک‌ها و مراکز دندانپزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد و امروزه جزء لاینفک مواد مورد استفاده‌ دندانپزشکان است.

کامپوزیت دندان نوعی ماده ی چسبنده و خمیری شکل است که از مواد پلاستیکی، شیشه و رزین (کوارتز، گلاس و رزین اکرولیک) تشکیل شده‌است. و فاقد هرگونه مواد فلزی می‌باشد.

مواد کامپوزیت ضمن سفید کردن و برطرف کردن عیوب ظاهری دندان‌های قدامی (دندان‌های جلو) و اصلاح طرح لبخند مانند فاصله بین دندان‌ها، ناهماهنگی در سایز و قد دندان‌ها و… برای پر کردن دندان‌های خلفی (دندان‌های عقبی) هم استفاده می‌شود؛ و در سال‌های اخیر جایگزین بسیار خوبی برای مواد پرکردنی نقره ای رنگ آمالگام شده است.

انواع کامپوزیت دندان در رنگ‌های مختلف بسته به رنگ طبیعی دندان افراد، وجود دارد. لایه نازکی از این مواد به صورت تک تک روی دندان‌ها قرار می‌گیرد؛ و سپس فرم داده می‌شود؛ و با استفاده از نور آبی مخصوصی سفت می‌شود. بنابراین پیوند محکمی با مینای دندان و یا تاج دندان ایجاد می‌کند.

در این مقاله انواع کامپوزیت دندان را معرفی می‌کنیم و سپس کاربرد آن‌ها، مزایا و معایب آن‌ها را برمی‌شماریم.

انواع کامپوزیت دندان

کامپوزیت دندان در انواع مختلفی وجود دارد که هر کدام از نظر ساختار، کاربرد و همچنین روش‌های استفاده تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند. دلیل این تفاوت‌ها این است که به طور کلی دندان‌های جلو نیازمند زیبایی و درخشندگی هستند. و دندان‌های عقبی به کامپوزیت‌هایی نیاز دارند که محکم و ماندگار باشند. تا بتوانند فشارهایی که در زمان جویدن به دندان‌ها وارد می‌شود را، تحمل کنند. در ادامه انواع کامپوزیت دندان را از جنبه‌های مختلف بررسی می‌کنیم.

انواع کامپوزیت دندان از نظر ساختار

کامپوزیت ماکروفیل یا دانه درشت (Macrofill composite)

اولین نوع کامپوزیت، کامپوزیت‌های ماکروفیل بود؛ که در اوایل دهه ۱۹۶۰ وارد بازار شد. این کامپوزیت‌ها از آن جهت دانه درشت به حساب می‌آیند که اندازه ذرات آن ها حدودا بین ۱۰ تا ۵۰ میکرومتر است. که این عدد بسیار بیشتر از انواع کامپوزیت‌های دندانی نسل جدیدتر که در ادامه معرفی می‌کنیم، است.

یکی از مزیت‌های دانه درشت بودن کامپوزیت‌های ماکروفیل، استحکام بالا و مقاومت زیاد در برابر فشارهای احتمالی است. و بنابراین برای پر کردن فاصله بین دندانی بسیار کارآمد است.

همچنین از سوی دیگر، یکی از معایب دانه درشت بودن کامپوزیت ماکروفیل نسبت به انواع کامپوزیت‌های دندانی، این است که به دلیل اندازه بزرگ و سختی ذرات ماکروفیل، شکل دادن و صیقل دادن آن‌ها بسیار سخت و زمان بر است؛ و بنابراین سطح ناهمواری را ایجاد می‌کند.

همچنین جذب ذرات رنگی موجود در برخی خوراکی‌ها توسط دانه های درشت ماکروفیل بیشتر است. و بنابراین در صورت مراقبت نکردن، به سرعت تغییر رنگ می‌دهند.

براساس دلایل و معایبی که عنوان شد؛ امروزه کامپوزیت‌های ماکروفیل از رده خارج شده‌اند و در هیچ کجای دنیا از آن‌ها استفاده نمی‌شود.

کامپوزیت‌های میکروفیل یا دانه ریز (Microfill composite)

پس از کامپوزیت‌های ماکروفیل، در اوایل دهه‌ی ۱۹۷۰ کامپوزت‌هایی با ساختار ریزتر به نام کامپوزیت‌های میکروفیل به بازار آمد. کامپوزیت‌های میکروفیل از ذرات سیلیس کلوئیدی ساخته شده‌است؛ و اندازه ذرات آن حدودا بین یک تا چهار درصد میکرومتر است.

این نوع از کامپوزیت‌ها به راحتی صیقل داده می‌شوند و بنابراین ظاهر ظریف، زیبا و براقی به دندان‌ها می‌دهند. همچنین کامپوزیت‌های میکروفیل مقاومت کمی در برابر فشار‌های دندانی دارند. و رنگ پذیری آن‌ها در مقایسه با کاپوزیت‌های ماکروفیل بسیار کم‌تر است. بنابراین از این کامپوزیت فقط برای زیباسازی دندان های جلو و اصلاح طرح لبخند استفاده می‌شود.

کامپوزیت‌های هیبرید، میکروهیبرید و نانوهیبرید

این نوع از کامپوزیت‌ها در واقع ترکیبی از کامپوزیت‌های ماکروفیل و میکروفیل هستند. یعنی مخلوطی از ذرات ۱۰ تا ۵۰ میکرومتری ماکروفیل به همراه ذرات چهار درصد میکرومتری (۴۰ نانومتر) میکروفیل.

در واقع کامپوزیت‌های هیبریدی مقاومت کامپوزیت‌های ماکروفیلی را در کنار پولیش پذیری و براقیت کامپوزیت‌های میکروفیلی داردند.

کامپوزیت‌های میکروهیبریدی و نانوهیبریدی از انواع کامپوزیت‌های هیبریدی هستند که مجموع ذرات آن ها از ۱۰۰ نانومتر کمتر است. کامپوزیت‌های هیبریدی به مرور زمان استحکام خود را از دست می‌دهند و از سطح ترمیم کنده می‌شوند و بنابراین درخشندگی و براقیت سابق را ندارند و این موضوع تنها عیب کامپوزیت‌های هیبریدی است.

نانوکامپوزیت‌ها

نانو کامپوزیت‌ها بسیاری از مشکلات و محدودیت‌های کامپوزیت‌های هیبریدی را پوشش داده‌اند. و آخرین نسل از انواع کامپوزیت دندان هستند. نانوکامپوزیت‌ها دارای ذراتی به اندازه ۲۰ نانومتر هستند. این ذرات با یکدیگر ترکیب می‌شوند و ذرات بزرگتری به نام نانوخوشه یا نانوکلاسترها را می‌سازند.

بهترین نوع کامپوزیت دندان، نانوکامپوزیت‌ها هستند. به این دلیل که دارای استقامت بالا در برابر سایش، پولیش پذیری آسان و در نتیجه درخشش و زیبایی فوق العاده ای هست.

انواع کامپوزیت دندان از نظر کاربرد

هر کدام از کامپوزیت‌ها بسته به مواد تشکیل دهنده و ویژگی‌هایی که دارند، کارایی و کاربرد متفاوتی در ترمیم و یا اصلاح و زیبایی دندان‌ها دارند.

به عبارت دیگر در حالت کلی کامپوزیت‌ها به دو دسته کامپوزیت‌ زیبایی و کامپوزیت‌ ترمیمی تقسیم بندی می‌شوند. که اولی برای زیبایی دندان‌های قدامی استفاده می‌شود و دومی در ترمیم دندان های خلفی کاربرد دارد.

و البته بعضی از کامپوزیت‌ها، دوکاره هستند و هم برای ترمیم و هم برای زیبایی استفاده می‌شوند. در ادامه انواع کامپوزیت دندان را براساس کاربردی که در دندانپزشکی دارند به طور مفصل تر معرفی می‌کنیم.

کامپوزیت قدامی

همانطور که می‌دانید کلمه قدامی برای دندان‌های جلو به کار می‌رود و منظور از کامپوزیت قدامی، کامپوزیتی است که بتواند ظاهری شبیه به دندان‌های طبیعی داشته باشد که فرد با هر بار خندیدن از ظاهر دندان‌های خود لذت ببرد و چیز غیر عادی و غیر طبیعی به چشم نیاید.

برای این منظور انواع کامپوزیت دندان قدامی باید دارای خاصیت پالیش پذیری بالایی باشند؛ تا سطح آن کاملا صیقلی، شفاف و براق باشد و در گذر زمان، رنگ‌پذیری خیلی پایینی داشته باشد.

به دلیل اینکه دندان‌های طبیعی هر فردی از نظر رنگ و درجه‌‌ی شفافیت با دیگری متفاوت است، کامپوزیت‌های قدامی که به آن‌ها کامپوزیت زیبایی نیز گفته می‌شود، در رنگ‌ها و شفافیت‌های متفاوت تولید شده است؛ تا دندانپزشک بتواند کار کامپوزیت کردن دندان‌های جلویی فرد را با درجه شباهت بالایی با بقیه‌ دندان‌های او انجام دهد. مزیت کامپوزیت‌های قدامی این است که نیازی به تراشیدن مینای دندان و آسیب به آن را ندارد.

کامپوزیت خلفی

کامپوزیت‌های خلفی از انواع کامپوزیت دندان هستند و همانطور که از اسمشان مشخص است برای دندان‌های عقبی کاربرد دارند. بنابراین در این نوع از کامپوزیت‌ها پالیش پذیری و براقیت و به طور کلی زیبایی نقشی ندارد، یا حداقل نقش کم‌رنگ تری دارد. و آنچه از همه مهم‌تر است، میزان ماندگاری و استحکام و مقاومت آن در برابر فشار‌های احتمالی در مواقع جویدن غذا می‌باشد.

کامپوزیت مایع (فلو)

این نوع از کامپوزیت‌ها بسیار رقیق‌تر از کامپوزیت‌های معمولی هستند و به دلیل ساختارشان، انعطاف پذیری بالایی دارند و دندانپزشک به راحتی می‌تواند آن‌ها را فرم داده و استفاده کند. کامپوزیت‌های مایع کاربرد‌های متفاوتی دارند و تنها در مواقع خاصی از آن‌ها استفاده می‌شود، که عبارتند از:

• پر کردن حفره‌های کوچک دندانی
• پرکردن شکاف‌ها و منافذ باریک دندانی
• پر کردن پوسیدگی‌های باقیمانده
• پر کردن حباب‌های باقیمانده در ترمیم

از جمله کامپوزیت‌های مایع که بسیار ماندگار و با کیفیت هستند، کامپوزیت فلو سارمکو و همچنین کامپوزیت فلو یونیورسال سارمکو می‌باشند.

تنها محدودیت استفاده از این نوع کامپوزیت‌ها این است که برای ترمیم مناطقی که فشار زیادی بر روی آن‌هاست، مثل دندان‌های خلفی و یا شکاف‌هایی با عمق زیاد، نباید از کامپوزیت‌های فلو استفاده شود.

کامپوزیت‌های چند کاره یونیورسال (universal)

منظور از چند کاره بودن کامپوزیت‌های یونیورسال این است که دندانپزشک می‌تواند از آن برای ترمیم یا زیبایی هر کدام از دندان‌ها و برای هر منظوری استفاده کند. چرا که کامپوزیت‌های یونیورسال، خصوصیات کامپوزیت‌های خلفی و قدامی را باهم دارا است.

یعنی هم پولیش پذیری بالا، رنگ های متنوع و شفافیت زیاد کامپوزیت‌های قدامی را دارد؛ و هم استحکام و مقاومت بالای کامپوزیت‌های خلفی را جهت تحمل فشار جویدن را دارا است.

کامپوزیت‌های یونیورسال از نظر کارایی و کاربرد بهترین و محبوب‎‌ترین نوع کامپوزیت موجود در بازار است.

کامپوزیت سلف کیور (Self cure) و لایت کیور (Light cure)

اصطلاح کیور شدن در علم دندانپزشکی به معنی سفت و سخت شدن است. برخی از کامپوزیت‌ها پس از این که روی سطح دندان قرار گرفتند، با استفاده از نور آبی رنگ مخصوصی کاملا خشک و سفت می‌شوند. (کامپوزیت‌های لایت کیور). ولی برخی دیگر از کامپوزیت‌ها برای خشک شدن نیازی به پرتو نور ندارند بلکه در معرض هوا و به مرور زمان سفت می‌شوند. (کامپوزیت‌های سلف کیور)

از نظر کاربردی باید بگوییم که انواع کامپوزیت دندان سلف کیور، به دلیل زمان بر بودن آن، این روزها بسیار کم مورد استفاده قرار می‌گیرند و تنها در ترمیم‌های موقتی استفاده می‌شوند. البته باید بگوییم که تعداد زیادی از کامپوزیت‌هایی که در بازار وجود دارند از نوع لایت کیور هستند.

کامپوزیت های بالک فیل

همیشه به دندانپزشکان تاکید می‌شد که هرگز مقدار زیادی از کامپوزیت را روی دندان استفاده نکنید؛ چرا که خصوصیاتی مثل استحکام، براقیت و رنگ پذیری آن کاهش پیدا می‌کند. ولی زمانی که از لایه نازکی از انواع مواد کامپوزیت دندان استفاده کنند ویژگی‌های آن حفظ می‌شود.

ولی با روی کار آمدن کامپوزیت‌های بالک فیل، این مشکل برای دندانپزشکان برطرف شده‌است. و حتی در مقادیر زیاد و ضخیم کامپوزیت بالک فیل هم، مشکلی در ماندگاری و براقیت و زیبایی آن به وجود نمی‌آید. روند ترمیم با استفاده از کامپوزیت‌های بالک فیل ساده سازی می‌شود؛ و صرفه جویی زیادی در وقت و هزینه می‌شود.

انواع کامپوزیت براساس روش نصب

نصب کامپوزیت با روش مستقیم

در این روش کار کامپوزیت کردن دندان‌ها، تنها در یک جلسه توسط دندانپزشک انجام می‌شود و نیازی به لابراتور نیست. چون انواع کامپوزیت دندان به صورت از پیش ساخته شده استفاده می‌شود.

اصولا برای ترمیم‌های سطحی مانند پرکردن شکاف‌ها و حفره‌های کوچک، پرکردن فاصله بین دندانی، رفع برخی از عیوب دندان‌ها مثل تغییر رنگ آن‌ها و همچنین برای هم‌طراز کردن طول دندان‌ها استفاده می‌شود.

نصب کامپوزیت با روش غیر مستقیم

در این روش ابتدا دندانپزشک بسته به شرایط دهانی فرد، از دندان‌های او قالب گیری می‌کند و سپس به لابراتور فرستاده می‌شود. پس از چند روز کامپوزیت آماده می‌شود و دندانپزشک آن را بر روی دندان‌های بیمار باند می‌کند.

بنابراین در روش مستقیم زمان بیشتری مصرف می‌شود و مسلما برای ترمیم‌های سنگین تر و عمیق تری همچون پرکردن فواصل زیاد بین دندان ها، تغییر شکل دندان‌ها، پرکردن به روش اینله و آنله، درمان و ترمیم تاج های دندان و همچنین روکش دندان استفاده می‌شود.

انواع کامپوزیت براساس برند

کامپوزیت‌ها بر اساس کشور سازنده و برند آن‌ها نیز تقسیم بندی می‌شوند. هر کدام از برندها ویژگی‌های منحصر به فردی دارند و در نتیجه قیمت آن‌ها یکسان نیست. در ادامه به معرفی تعدادی از بهترین مارک‌های کامپوزیت دندان موجود در ایران و جهان می‌پردازیم.

کامپوزیت بیسکو BISCO

• ساخت شرکت آمریکایی بیسکو (فعالیت از سال ۱۹۸۱)
• تخصص اصلی در فناوری چسب و کامپوزیت رزین
• محل کارخانه در شمال شرق شیکاگو
• تولید ۱۰ نوع مختلف کامپوزیت و صادر به ۶۰ کشور در دنیا
• دارای دوام مناسب در برابر سایش
• ماندگاری بالا
• پالیش پذیری آسان
• مقاوم به تغییر رنگ

کامپوزیت کازمادنت COSMEDENT

• ساخت شرکت آمریکایی کازمادنت با سابقه فعالیت ۴۰ ساله
• دوام و ماندگاری بسیار بالا
• مقاوم در برابر سایش‌های طولانی مدت
• مقاوم در برابر ایجاد لکه و تجمع جرم و پلاک
• شفافیت و ثبات رنگ بی نظیر

کامپوزیت سارمکو SAREMCO

• ساخت کشور سوئیس
• ارسال محصولات شرکت سارمکو به ۱۳۰ کشور جهان
• دارای کیفیت و استحکام بسیار بالا
• دارای طول عمر و ماندگاری بالا
• دارای قیمت رقابتی و بسیار مقرون به صرفه نسبت به دیگر برندها

کامپوزیت کولزر KULZER

• ساخت کشور آلمان با بیش از ۸۰ سال سابقه‌ی فعالیت
• دارای ۲۶ نماینگی در سراسر دنیا
• بسیار با کیفیت
• دارای قابلیت مطابقت با نور (اثر آفتاب پرستی)
• مقاومت و استحکام بالا

 کامپوزیت لونا LUNA

• ساخت شرکت اس دی آی (SDI) استرالیا
• مقاومت و زیبایی فوق العاده
• قابل استفاده برای هر دو کامپوزیت ترمیمی و زیبایی
• قابلیت انعطاف پذیری بالا
• دارای خصوصیت آفتاب پرستی

کامپوزیت سولافیل SOLAFIL

• ساخت شرکت Trentdent انگلستان
• قیمت بسیار مناسب
• مقاومت واستحکم بالا
• پولیش پذیری آسان

قیمت انواع کامپوزیت دندان

همه می‌دانیم که یکی از اصلی ترین موارد در خرید انواع کامپوزیت دندان، قیمت آن می‌باشد. که البته این موضوع در خرید همه‌ی کالا‌ها صدق می‌کند. خریداران دوست دارند کیفیت، طول عمر و مزایای یک کالا را با ارزان ترین قیمت به دست بیاورند. یا به عبارتی کالایی را بخرند که برایشان صرفه‌ی اقتصادی داشته باشد.

هر کلینیک یا مطب دندانپزشکی، کامپوزیت دندان بیماران خود را با قیمت‌ متفاوتی انجام می‌دهد. چرا که قیمت انواع کامپوزیت دندان به مارک کامپوزیت، مکان کلینیک، تبحر و تجربه دندانپزشک و … بستگی دارد و همه‌ی این عوامل در قیمت نهایی موثر است.

دندانپزشکان و کلینیک‌هایی که برای بیماران خود نیاز به کامپوزیت دارند، می‌توانند انواع کامپویت دندان را از کالای دندانپزشکی الودنتی با قیمت‌های مناسب، خریداری کنند.

در بین انواع کامپوزیت دندان و قیمت آن ها، برند سارمکو به دلیل قیمت مقرون به صرفه آن، در بازار ایران جایگاه ویژه ای پیدا کرده‌است. یعنی کارایی، کیفیت، ماندگاری و تنوع بالای محصولات سارمکو نسبت به قیمتی که برای آن پرداخت می‌شود، برای دندانپزشکان و سپس برای بیمارانشان، بسیار زیاد، می‌ارزد.